Kan ChatGPT de dietist vervangen?

Kan ChatGPT de dietist vervangen?

Twee hoogleraren Diëtetiek gaven hier een antwoord op: 

 

1. In de aflevering op 09 september 2025 van  Hart van Nederland legde Prof. dr. Harriët Jager-Wittenaar* en sinds 2023 tevens bijzonder hoogleraar Diëtetiek  uit, waarom ChatGPT een persoonlijk dieetadvies door een diëtist niet kan vervangen.

 

Gebruik van ChatGPT kent risico’s
Uit verschillende studies blijkt dat adviezen van AI-tools zoals ChatGPT niet voldoende betrouwbaar en compleet zijn. Ook zijn de adviezen niet altijd duidelijk.

Controleer dus altijd de gegeven antwoorden en check op welke bronnen de antwoorden zijn gebaseerd.

 

Advies van ChatGPT is heel algemeen en houd geen rekening met je persoonlijke voorkeuren, zoals je smaak.

Als voorbeeld: ChatGPT raadt je quinoa aan, terwijl jij liever rijst of pasta eet.

Als je een paar adviezen krijgt die niet passen bij wat je graag eet, kan het juist demotiverend werken en gedragsverandering op lange termijn tegenwerken.

 

Adviezen van ChatGPT kunnen schadelijk zijn voor je gezondheid, doordat het geen rekening houdt met je medische situatie. Als je bv. een ziekte dieet dieetaanpassingen vereisen, houdt het advies van ChatGPT daar geen rekening mee.

 

Je kan te snel en te veel afvallen in korte tijd, omdat de adviezen geen rekening houden met hoeveel calorieën jij specifiek nodig hebt; oftewel, de adviezen zijn niet gepersonaliseerd.

Hierdoor kan verlies van spiermassa en o.a. vermoeidheid ontstaan, wat invloed heeft op je dagelijks functioneren.

Hoe kun je AI wel gebruiken?
ChatGPT en vergelijkbare tools kunnen een praktisch hulpmiddel zijn, ter ondersteuning van een advies door de diëtist.

Zo kunnen ze bv. boodschappenlijstjes maken en recepten voor je bedenken.

 

Bekijk hier de ochtenduitzending met audiofragment (vanaf 4:46)

https://www.hartvannederland.nl/uitzendingen/hart-van-nederland-ochtend-editie/08Up9yAgiY0

 

* Prof. dr. Harriët Jager-Wittenaar is sinds 2023 tevens bijzonder hoogleraar Diëtetiek en transmurale voedingszorg in het Radboudumc, Nijmegen. Een leerstoel die is ingesteld door de Nederlandse Vereniging van Diëtisten. Daarnaast is zij sinds 2021 Guest Professor aan de Vrije Universiteit Brussel. 

 

2. Hoogleraar Diëtetiek aan de universiteit van Wageningen, Marian de van der Schueren

Is Chatgpt beter dan een diëtist? We vroegen het de chatbot Chatgpt zelf, en dit was het antwoord: “Een diëtist heeft gespecialiseerde kennis en kan persoonlijk advies geven op basis van je specifieke behoeften en gezondheid. Chatgpt kan algemene informatie bieden, maar het is geen vervanging voor professioneel advies, vooral als het gaat om complexe gezondheidskwesties. Het kan wel dienen als aanvullende bron van informatie.”

“Tja, dat is eigenlijk precies wat het is”, zegt Bianca Rootsaert, directeur van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten. “Dat is dan ook de reden dat wij een Visie op Digitale Zorg maakten en diverse projecten uitvoeren om digitalisering verder in de eerste lijn te implementeren. Digitale tools of een chatbot zoals Chatgpt kunnen helpen, maar zijn geen vervanging van een diëtist.”

Aanleiding voor haar reactie is het verschijnen van een onderzoek van Wageningen University in het tijdschrift Journal of Nutrition and Metabolism. De onderzoekers legden acht veel voorkomende vragen over voeding en gezondheid achtereenvolgens voor aan achttien diëtisten, negen voedingsexperts en de robot chatgpt.

Acht vragen over voeding
De acht vragen verzamelden de onderzoekers door te rade te gaan bij diëtisten zelf.

Ze werden per thema gesteld in het Nederlands en Engels, te weten: 1. Kan ik intermittent fasting gebruiken om sneller gewicht te verliezen; 2. Hoe kan ik smaakvol eten zonder zout te gebruiken?; 3. Zijn fruitsuikers slecht om te consumeren?; 4. Zijn koolhydraten slecht?; 5. Is het beter om suiker door honing te vervangen?; 6. Wat is een gezonde snack?; 7. Stelling: Ik heb verschillende diëten geprobeerd in de afgelopen jaren, ik verlies gewicht en nu komt het terug; 8. Is suppletie van vitamines en mineralen nodig?

 

Uit de resultaten blijkt dat bij vijf van de acht antwoorden chatgpt beter scoorde dan de diëtisten, zagen de onderzoekers. Ook was de samenhang in de antwoorden en de wetenschappelijke nauwkeurigheid bij chatgpt groter. “Onze resultaten suggereren dat Chatgpt gebruikt kan worden om vaak aan diëtisten gestelde vragen over voeding te beantwoorden”, concluderen de onderzoekers.

Ook zien ze in de chatbot een ondersteunende rol rondom voedingsvragen. “De chatbot is op zijn minst zo goed als menselijke diëtisten als het gaat om de veel voorkomende voedingsvragen die aan een diëtist of expert worden gesteld. Verder onderzoek zou gericht moeten zijn op het potentieel van chatbots voor de informatievoorziening en educatie rondom eetgewoonten.”

Behoedzaam
“De verdergaande digitalisering, ook in de zorg, is een feit, waar wij ons als professionals toe verhouden”, reageert Rootsaert. “Er zijn patiënten die het ook vragen. Informatie geven over voeding of een voedingsproduct is maar een klein deel van het werk dat diëtisten doen, het maakt onderdeel uit van de dieetbehandeling en voedingszorg die diëtisten leveren. ”

Hoogleraar Diëtetiek aan de universiteit van Wageningen, Marian de van der Schueren schiet niet in de paniekstand na het lezen van het onderzoek van haar collega’s. Ze ziet de mogelijkheden, maar waarschuwt ook voor de beperkingen. “Kijkend naar het onderzoek, dan kun je zeggen dat Chatgpt even goede, en soms betere antwoorden geeft dan een diëtist. Dat betekent dat de basis van chatgpt goed bruikbaar kan zijn binnen een diëtistische behandeling”, licht ze toe. “Hetzelfde soort onderzoek is overigens gedaan bij dokters, met hetzelfde resultaat. We bevinden ons in goed gezelschap.”

Daarbij wijst ze erop dat vragen die diëtisten voor het onderzoek hadden ingestuurd, en die verwezen naar onderliggend lijden, werden uitgesloten in de studie. “En dat is nu juist waar je diëtist voor inschakelt”, zegt ze. “Ook houdt Chatgpt geen rekening met non-verbale communicatie tussen diëtist en cliënt, die iets zegt of de cliënt het snapt of kan toepassen.”

Er kunnen fouten in zitten
“De antwoorden van 300 woorden in het onderzoek geven een ‘gemiddelde’ van wat uit de online databases wordt getrokken”, vervolgt De van der Schueren. “Tien keer dezelfde vraag, tien keer een ander antwoord. En, belangrijk, Chatpt gebruikt wat online beschikbaar is, dus er kunnen ook fouten in zitten! Daarbij komt dat Chatgpt slecht tot 2021 getraind is, nieuwe info is niet meegenomen.”

Geen persoonlijk advies
“Het antwoord is een gemiddelde, en dus niet toegespitst op de individuele patiënt”, benadrukt de hoogleraar. “Dat betekent dat het antwoord geen rekening houdt met bijvoorbeeld ziektegeschiedenis, sociaal economische status, leefstijlfactoren, etc. Het is dus niet toegespitst op het individu en kan dus op individueel niveau de plank behoorlijk mis slaan. En juist voor die cliënt of patiënt die bij de diëtist komt, is de individuele toepassing, die voedingszorg op maat, zo belangrijk.”

Moraal van het verhaal, aldus De van der Schueren: “Laat de diëtist vooral gebruik maken van de nieuwe mogelijkheden van Chatgpt, gebruik het, maar check op onwaarheden, vul aan met nieuwste inzichten en vooral: maak de vertaalslag naar de patiënt!”

 

#ChatGPT